• LE BAILLY Marie-Charlotte, Een Haagse affaire, Amsterdam, Uitgeverij Balans, 2013, 256 p.

  Een Haagse affaire brengt het tragische verhaal van twee rijke Haagse dames aan het eind van de Gouden Eeuw. Moeder en dochter droomden van een leven in de hoogste kringen, maar raakten verstrikt in financiële en amoureuze intriges. In het najaar van 1700 deed het Hof van Holland uitspraak in een schandaalproces tegen de rijke weduwe Sophia van der Maa. Zij zou haar dochter Sophia van Noortwijck hebben aangezet tot buitenechtelijke relaties met diverse heren. Het verhaal van Sophia van Noortwijck geeft een verrassend inzicht in de Haagse society. Twee vrouwen die in de ogen van hun tijdgenoten niet wilden deugen en het slachtoffer werden van politieke machtspelletjes aan het Haagse Binnenhof. Aan de hand van procesdossiers en andere unieke bronnen over moeder en dochter schetst Marie-Charlotte Le Bailly in Een Haagse affaire tot in detail het leven van de Haagse elite. Maar ze heeft ook aandacht voor de sociale positie van moeder en dochter, de keuzes die zij rond 1700 als weduwe en ongehuwde moeder konden maken, de context van eer en schaamte en de politieke achtergronden. Hoe moeilijk was het voor vrouwen als Sophia en haar moeder om hun eer en reputatie hoog te houden?

• DE RUYSSCHER Dave, Rechtspreken en lekenparticipatie. Noodzaak of traditie?, Antwerpen, Maklu, 2013, 226 p.

Hebben burgers-rechters een plaats in het hof van assisen? Zijn professionele magistraten even feilbaar als niet-geschoolde lekenrechters? Is lekenparticipatie in rechtspraak een vorm van democratische controle? Voor- en tegenstanders van jury’s in strafzaken steunen hun standpunten op uiteenlopende argumenten.

Het fenomeen van lekenrechters is echter ruimer dan juryrechtspraak. In de arbeidsrechtbanken, -hoven en rechtbanken van koophandel zetelen, naast een voorzitter-magistraat, rechters uit het bedrijfsleven of vertegenwoordigende organisaties. Is hun deelname aan rechtspraak louter symbolisch of is ze noodzakelijk voor de kwaliteit van de rechtspraak? Zijn de lekenrechters in die rechtbanken en hoven brugfiguren tussen de wereld van het recht en de wereld van de werkvloer en de onderneming?

In dit boek staan rechtshistorici, strafrechtsspecialisten en rechtssociologen uitgebreid stil bij al deze vragen.

• DONCHE Pieter, Geschiedenis en genealogie van de familie DE BAENST, vorstelijke en stedelijke ambtenaren in Vlaanderen, 1305-1676, 2014, 410 p.

In dit boek wordt de geschiedenis van de Vlaamse adellijke familie de Baenst beschreven vanaf de oorsprong in de jaren 1300 tot aan het overlijden in 1676 van de laatste naamdragers.
De oorsprong van de familie is allicht Cadzand maar het was in het nabije Sluis (de voornaamste voorhaven van Brugge) dat zij een machtsbasis opbouwden. Sluis werd hun springplank naar de grote stedelijke centra Brugge en Gent en naar andere steden en streken in Vlaanderen, zoals het Brugse Vrije, het Land van Waas, de Vier Ambachten en het Veurnse. Een tak die nauw met Sluis verbonden bleef verzamelde in Zeeland een omvangrijk onroerend patrominium.

Deze familie bezette in het Vlaanderen van de late middeleeuwen talrijke sleutelposities en was geografisch erg mobiel: voortdurend pendelden leden tussen de grote Vlaamse steden of regio’s om er bestuursmandaten in dienst van de vorst of van een stad of kasselrij uit te oefenen. Tegelijk verwierven zij overal onroerende bezittingen, bouwden stadspaleizen en namen zij deel aan het vaak woelige politieke leven.

Leden waren baljuw of schout in steden als Sluis (land- of waterbaljuw), Brugge, Damme, Biervliet, Veurne, Ieper, Kortrijk, Dendermonde, Ninove en Mechelen of in kasselrijen zoals het Brugse Vrije, de Vier Ambachten, het Land van Waas, Veurne-Ambacht en het Land van Rode. Anderen (of dezelfde die wisselden van functie) oefenden stedelijke mandaten uit, zoals ontvanger van Sluis of Gent, secretaris van Gent, kapitein van Biervliet, vaak als aanloop op een mandaat van schepen of burgemeester (of voorschepen) van steden als Sluis, Brugge, Gent, Veurne of van het Brugse Vrije.

Weer anderen werden lid van de Grote Raad te Mechelen, ontvanger van exploten, raadsheer tot zelfs president van de Raad van Vlaanderen, rentmeester van Zeeland, rector van de universiteit van Padua, enz ...

Tijdens het onderzoek werden in zowel openbare als privé-bibliotheken te Brugge, Gent, Dadizele, Brussel en Rijsel 18 oude genealogieën de Baenst gevonden. Zij werden kritisch vergeleken en vooral geconfronteerd met de authentieke archiefbronnen. Een achttal bundels familiearchief, opgebouwd binnen bepaalde takken de Baenst werden ontdekt in archiefdepots te Brugge, Gent en St.-Niklaas. Heel wat nieuwe gegevens werden in de stads- of rijksarchiefdepots te Brugge, Gent en Brussel verzameld. In de bijlagen zijn enkele interessante stukken getranscribeerd, zoals bv. authentieke testamenten uit 1486, 1494, 1497, 1500, 1504 en 1575. Het geheel wordt ontsloten met een schema van de familiestructuur en een naamindex.

Meer informatie kan u hier vinden.

• ADAMS Maurice en HEIRBAUT Dirk (eds.), The Method and Culture of Comparative Law - Essays in Honour of Marc Van Hoecke, Oxford, Harts Publishing, 2014, 304 p.

Awareness of the need to deepen the methodological foundations of legal research is only recent. The same is true for comparative law, by nature a more adventurous branch of legal research, which is often something researchers simply do, whenever they look at foreign
legal systems to answer one or more of a range of questions about law, whether these questions are doctrinal, economic, sociological, etc. Given the diversity of comparative research projects, the precise contours of the methods employed, or the epistemological issues raised by them, are to a great extent a function of the nature of the research questions asked. As a result, the search for a unique, one-size-fits-all comparative law methodology is unlikely to be fruitful. That however doesn't make reflection on the methodology and culture
of comparative law meaningless. Marc Van Hoecke has, throughout his career, been interested in many topics, but legal theory, comparative law and methodology of law stand out. Building upon his work, this book brings together a group of leading authors working at the crossroads of these themes: the methodology of comparative law.

Alle informatie kan u hier vinden.

• SLIJKERMAN Diederick, Wonderjaren - Het leven van Nederlands eerste liberaal: Gijsbert Karel van Hogendorp (1762-1834), Amsterdam, Bert Bakker, 240 p.

In 2013 is het tweehonderd jaar geleden dat Gijsbert Karel van Hogendorp (1762-1834) de onafhankelijkheid van Nederland uitriep en Nederland een grondwet gaf die tot de dag van vandaag geldig is. Maar wie is deze kleurrijke figuur, die naar de Pruisische Cadettenschool gaat, in een omgeving van mannenliefde verkeert, schipbreuk lijdt op reis naar de Verenigde Staten, en zich bezighoudt met het magnetisme?

Een ambitieuze patriot die na de aftocht van de Fransen het landsbestuur overneemt en voorziet van een moderne grondwet? Of toch eerder de prinsgezinde regentenzoon die ervoor zorgt dat Nederland een monarchie wordt met een koning aan het hoofd? Het is deze ambiguïteit die hem tot een fascinerende persoon maakt, maar die er wellicht ook voor zorgt dat hij voor het grote publiek wat verscholen is gebleven, achter bekende namen als Schimmelpenninck en later Thorbecke. Wonderjaren geeft een mooi beeld van een veelzijdig man, die nu eindelijk zijn verdiende plaats in de vaderlandse geschiedschrijving krijgt.

Diederick Slijkerman (1969) is historicus en jurist. Hij schreef onder meer In dienst van de Kroon, over de complexe positie van vicepresidenten van de Raad van State. Ook publiceerde hij Het geheim van de ministeriële verantwoordelijkheid, over de negentiende-eeuwse politieke kwesties die de verhouding tussen koning, kabinet, Kamer en kiezers hebben bepaald.

• ARON Paul en VANDERPELEN-DIAGRE Cécile, Edmond Picard - Un bourgeois socialiste belge à la fin du dix-neuvième siècle, Brussel, Musées royaux des Beaux-Arts de Belgique, 2013, 340 p.

Quiconque s’intéresse à la Belgique fin de siècle, à l’Art nouveau ou à l’histoire des idées rencontre inévitablement le nom d’Edmond Picard.

Avocat et homme politique, mécène, collectionneur, écrivain et animateur de la vie culturelle, il est partout. Cette ubiquité en fait pourtant un personnage difficile à saisir. Les disciplines académiques sont en effet spécialisées. L’historien de l’art croise rarement les préoccupations du juriste, et l’un comme l’autre tendent à ignorer l’histoire sociale. La biographie permet de franchir ces frontières disciplinaires. Elle est le seul moyen d’approcher la diversité des intérêts et le parcours complexe d’un individu.