|
|
Woord Vooraf
Beste lezer,
Vijftig jaar Tijdschrift voor Privaatrecht: ook voor rechtshistorici.
Wie abonnee is van het TPR, zal het al gemerkt hebben. De nummers van jaargang vijftig dragen een lauwerkrans om de komende verjaardag wat meer in de verf te zetten. Rechtshistorici zullen meteen beseffen waar het TPR de mosterd gehaald heeft, nl. bij hun Tijdschrift voor Rechtsgeschiedenis dat ook de lauweren droeg bij zijn laatste grote verjaardag. Overigens is er wel meer dat beide tijdschriften bindt. Zo is het TPR altijd nauw verbonden geweest met de Vereniging voor de vergelijkende studie van het recht van België en Nederland. (Terzijde volgens niet-rechthistorici is dit de vereniging met de lange naam. Wij weten beter. De echte vereniging met de lange naam is: de Nederlands-Belgische kring voor de studie van de geschiedenis van de receptie van het Romeinse recht in de Nederlanden. Gelukkig gaat die korter door het leven als Receptieclub). Meijers en zijn Belgische collega Van Dievoet hadden de Vereniging voor de vergelijkende studie van het recht van België en Nederland in 1947 opgericht. Eigenlijk had het toen voor de hand gelegen dat zij eveneens een Belgisch-Nederlands tijdschrift voor privaatrecht zouden opgestart hebben, maar dat is niet gebeurd. Een verklaring daarvoor kan zijn dat Meijers de tijd nog niet rijp achtte, althans toch voor het privaatrecht. Het Tijdschrift voor Rechtsgeschiedenis kreeg immers wel in 1950 een Nederlands-Belgische redactie. In die zin, is het een voorloper, of toch minstens een wegbereider voor het TPR dat veertien jaar later een Belgische redactie en al vlug een Nederlandse adviesraad kreeg. De banden van het TRG met de Belgische en Nederlandse rechtsgeschiedenis gaan echter verder. Het TPR neemt wel eens een rechtshistorisch artikel op en het heeft heel wat rechtshistorische initiatieven gesteund, zoals congressen over het burgerlijk wetboek van 1804 of de lotgevallen van de Code de procédure civile in Frankrijk, België en Nederland. Boven alles is het TPR een tijdschrift dat zijn abonnees regelmatig verwent met een extraatje van rechtshistorische aard. Wij sommen even op:
- de herdruk van De Damhouder’s Practycke civile (1999)
- de vertaling van Calamandrei’s Lof van de rechter (2004)
- de cumulatieve editie van het Burgerlijk Wetboek (2004)
- Juridische figuren uit de Nederlanden (2008)
- Hoogste gerechtshoven in Europa (2013)
Kortom, het TPR houdt van de rechtsgeschiedenis. Mogen wij dan ook de lezer van de Courant oproepen die liefde te beantwoorden en een abonnement op het TPR te overwegen !
Met vriendelijke groeten
Dirk HEIRBAUT, Bruno DEBAENST, Stefan HUYGEBAERT, Sebastiaan VANDENBOGAERDE & Maarten VANKEERSBILCK
|
1. Recente Publicaties
|
-
PAYEN Carole, Aux Confins du Hainaut, de la Flandre et du Brabant: Le Bailliage d'Enghien dans la tourmente iconoclaste. 1566-1576 [Standen en Landen/Anciens Pays et Assemblées d’États; Historische Collectie/Collection Historique, vol. CIX] , Courtrai-Heule, UGA, 2013, 238 p.
En août 1566, alors que la révolte contre les placards religieux et la politique de Philippe II ne cesse de gagner du terrain aux Pays-Bas, survient "la furie iconoclaste". Dans plusieurs villes des Pays-Bas, des foules descendent dans les rues afin de piller et détruire les lieux de culte catholique. Enghien est l'une des seules villes du Hainaut belge à avoir été frappée par ces destructions. Malgré la disparition d'une bonne partie des archives de cette province, des sources judiciaires et comptables laissent entrevoir les faits de ces destructions et la mise en place d'un système de répression. Le Conseil de Hainaut mena une action précoce afin de punir les coupables. Après sa mise en place, le Conseil des Troubles, ce tribunal d'exception dirigé par le duc d'Albe, prit également part à la répression en terre enghiennoise. Sur un bailliage comptant 3000 familles, plus d'une centaine de personnes fut inquiétée par la répression. Une trentaine fut mise à mort tandis que plusieurs dizaines, condamnées à l'exil ou en fuite, se réfugièrent, parfois par familles entières, dans des pays voisins plus accueillants envers les Réformés. Les biens de tous les condamnés furent confisqués et gérés, pour le plus grand profit du roi, par une administration particulière. Tandis que certains fugitifs s'installèrent définitivement dans leur pays d'adoption, d'autres profitèrent de la politique de pardon général menée par Philippe II dans les années 1570 pour rentrer au pays et récupérer leurs biens confisqués. En 1576 fut signé la Pacification de Gand, premier signe d’apaisement après dix années de conflits.
Cet ouvrage tend à présenter le déroulement des évènements et les différents rouages d’une politique de répression menée dans l’urgence, mais également à dresser le portrait et les différentes trajectoires suivies par les protagonistes en terre d’Enghien. Il aborde sous un jour nouveau cette période marquée par l’action du « Conseil de sang » et le rôle particulier joué dans ce contexte par le Conseil de Hainaut.
|
|
- WAUTERS Bart, DE BENITO LLOPIS-LOMBART Marco, Historia del derecho en Europa, Aranzadi, 2013, 208 p.
Een voorsmaakje en meer informatie kan u via deze website ontdekken.
|
|
2. Call For Papers
- 6 december 2013 – Colloque des doctorants et jeunes docteurs de l'école doctorale 101 (Université de Strasbourg).
Op vrijdag 6 december vindt in Straatsburg het Colloque des doctorants et jeunes docteurs de l'école doctorale 101 plaats met als thema "Coutume, usages et pratiques". Meer informatie en het programma kan u hier en hier vinden.
Voorstellen kunnen via dit formulier ingediend worden tot 30 november bij Aurélie Kraft.
- 2 - 5 april 2014 –XXth Annual Forum of Young Legal Historians (Cambridge).
Het thema dit jaar is 'common laws'. Geïnteresseerden kunnen hun voorstel, in het Engels of Frans en vergezeld van een kort CV, doorsturen naar forum2014@aylh.org vóór 31 januari 2014.
De volledige Call for Papers kan u hier vinden of op de website van de AYLH.
- 15 mei 2014 - Workshop methodologie van de rechtsvergelijking.
De vakgroep grondslagen en geschiedenis van het recht organiseert een workshop over de methodologie van de rechtsvergelijking. Wie een paper wil presenteren, kan een voorstel indien bij D. Heirbaut.
- 8 - 9 juli 2014 – European Society for Comparative Legal History (ESCLH) (Macerata)
In juli vindt ook de jaarlijkse bijeenkomst van de European Society for Comparative Legal History plaats met als thema "Traditions and changes".
Voorstellen kunnen uiterlijk tot 1 januari 2014 ingediend worden bij dr. Antonella Bettoni.
De volledige uitnodiging en alle overige informatie kunt u op de website vinden.
- 3-6 september 2014 – ‘Patterns of crime and gender in an urban setting ca. 1700-1900’ op de EAUHC (Lissabon).
De European Association for Urban History Conference (EAUHC) houdt dit jaar haar conferentie in Lissabon van 3 tot 6 september. Onder de titel ‘Patterns of crime and gender in an urban setting ca. 1700-1900’ zijn Marion Pluskota (Universiteit Leiden) en Drew Gray (University of Northampton) op zoek naar (criminaliteits-)historici, geografen en criminologen om hun sessie aan te vullen. Nu gender als een analytische categorie ter verklaring van juridische en criminologische processen ingeburgerd geraakt, willen deze vorsers de focus leggen op de werking en invloed van de stad of urban space. Voorstellen zijn welkom tot 15 oktober 2013, online in te vullen. Meer info vindt men hier.
|
|
3. Kalender
Op vrijdag 8 november 2013 organiseert het Centre d’Histoire Judiciaire (Université de Lille 2) samen met het Gentse Instituut voor Rechtsgeschiedenis en het Centre de Recherches en Histoire du Droit et des Institutions (Facultés Universitaires Saint-Louis, Brussel) een conferentie over de Frans-Belgische juridische tijdschriften. Deze bijeenkomst past in een reeks over juridische tijdschriften in Europa en zal naast enkele specifieke invalshoeken zoals gender en social network analysis ook enkele casussen uit Frankrijk en België behandelen. De papers worden in het Engels of het Frans gepresenteerd, maar alle ondersteund door een Engelstalige powerpoint.
Het programma en de sprekers kan u hier vinden.
Alles gaat door vanaf 9u30 in de Facultaire Raadzaal, Volderstraat 3, 9000 Gent. Het wordt ten zeerste gewaardeerd mocht u uw komst vooraf melden aan Karin.Pensaert@Ugent.be. Meer informatie kan u bekomen via: florence.renucci@univ-lille2.fr; tousignant@fusl.ac.be; Sebastiaan.Vandenbogaerde@UGent.be
- 14 en 15 november 2013 - Opinion et système judiciaire: Modes et pratiques d'argumentation judiciaire et extrajudiciaire, du Moyen Âge à nos jours.
Het IRHIS (Institut de Recherches Historiques du Septentrion, UMR 8529, CNRS-Lille 3) en het CHJ (Centre d’Histoire Judiciaire, UMR 8025, CNRS-Lille 2) organiseren samen op donderdag 14 en vrijdag 15 november 2013 de studiedagen Opinion et système judiciaire : Modes et pratiques d’argumentation judiciaire et extrajudiciaire, du Moyen Âge à nos jours. Bijdragen over opinievorming en juridische argumentatie om en rond een proces binnen het dagelijks functioneren van de rechtbanken, in relatie tot het maatschappelijk discours, alsook de (professionele) actoren die daarbij een rol spelen vormen de focus van deze studiedag. Deze gelegenheid gaat door in de MESHS (2 rue des Canonniers, Lille).Meer informatie vindt men hier.
- 15 november 2013 - Uitnodiging boekpresentatie Bibliografie van Hoogleraren in de rechten aan de universiteiten van Groningen en Harderwijk.
Volgend jaar is het precies 30 jaar geleden dat de eerste aflevering van deel VII van de Geschiedenis der Nederlandsche Rechtswetenschap verscheen onder de titel: Bibliografie van hoogleraren in de rechten aan de Leidse universiteit van Margreet Ahsmann en R. Feenstra. Op dit boek volgden de afleveringen met betrekking tot de professoren in de juridische faculteiten van de Utrechtse en de Franeker universiteit, respectievelijk in 1993 en 2003. Naar aanleiding van deze gebeurtenis zal een symposium plaatsvinden te Groningen op vrijdag 15 november 2013 van 14.00 – 17.00 uur in zaal A902 naast het Academiegebouw, Broerstraat 5 te Groningen. Meer informatie en een lijst van de sprekers zijn terug te vinden op de site van rechtsgeschiedenis.org.
- 19 november 2013 - Openbare verdediging Ada Peele - Een uitzonderlijke erfgenaam. De verdeling van de nalatenschap van Koning-Stadhouder Willem III en de consequentie daarvan: Pruisisch heerlijk gezag in Hooge en Lage Zwaluwe, 1702-1754.
Op dinsdag 19 november 2013 verdedigt Ada Peele haar proefschrift bij de Universiteit Leiden, getiteld 'Een uitzonderlijke erfgenaam. De verdeling van de nalatenschap van Koning-Stadhouder Willem III en de consequentie daarvan: Pruisisch heerlijk gezag in Hooge en Lage Zwaluwe, 1702-1754'. De uitnodiging voor de promotie vindt u hier.
- 29 november 2013 - Internationale studiedag 'De Frans-Belgische Grens in het Ancien Régime. Studiedag naar aanleiding van 300 jaar Vrede van Utrecht' (Ieper).
Het Stadsarchief van Ieper besteedt in 2013 bijzondere aandacht aan 300 jaar Vrede van Utrecht, waardoor Ieper naar de Zuidelijke Nederlanden terugkeerde. Op vrijdag 29 november organiseert het samen met het Gentse Instituut voor Rechtsgeschiedenis een internationale studiedag. Het programma en de affiche kan u hier vinden.
- 12 december 2013 - Laudatio en overhandiging Sarton Medaille 2013 - 2014 aan Prof. Dr. Heiner Lück.
Het gele gebeuren vindt plaats om 16.00 uur in het NB III auditorium van de faculteit Rechtsgeleerdheid (Ugent), Universiteitstraat 4, Gent. Het volledige programma is hier te vinden.
- 12 - 13 december 2013 - Symposium Amicorum ter ere van Olga Tellegen-Couperus: ‘Roman Law: Connections and Perspectives’ (Tilburg).
De vakgroep Publiekrecht, Encyclopedie en Rechtsgeschiedenis van Tilburg Law School, Tilburg University, organiseert op 12 en 13 december aanstaande een afscheidssymposium voor mevrouw Olga Tellegen-Couperus die, na een dienstverband van 35 jaar, in juli 2013 als universitair hoofddocent met pensioen is gegaan.
Gedurende haar professionele leven heeft Olga Tellegen-Couperus zich ontwikkeld tot een
pionier binnen het gebied van de studie van het Romeinse recht. Haar ambitie om het Romeinse
recht te bestuderen vanuit een contextuele en interdisciplinaire benadering en in het bijzonder
haar wetenschappelijke aandacht voor de relatie tussen recht en retorica heeft in de afgelopen
decennia steeds meer waardering en navolging gekregen. Ze is dan ook uitgegroeid tot een
vooraanstaand Romanist in Nederland en in Europa.
Daarnaast heeft ze zich de laatste jaren, voor het onderwijs in Liberal Arts and Sciences aan de Tilburg School of Humanities, ook toegelegd op de geschiedenis van de Common Law. Haar colleges werden door studenten zeer gewaardeerd; zij gaf - en zal dat hopelijk nog enige
tijd blijven doen - een inspirerend voorbeeld door haar kritische en nauwgezette analyse van
historische teksten en bronnen. Door dit te combineren met zachtaardige onverzettelijkheid en
een groot gevoel voor humor heeft ze zowel studenten als promovendi tot bijzonder goede
prestaties aangezet.
Maar bovenal was en is zij een prettige, betrouwbare en toegewijde collega. Met dit veelzijdige
en interessante Symposium Amicorum willen wij dan ook recht doen aan Olga Tellegen-
Couperus en aan haar wetenschappelijke verdienste.
U bent van harte uitgenodigd!
U vindt het programma via de website, daar kunt u zich ook
inschrijven.
Voor het Symposium wordt geen inschrijfgeld geheven. U kunt wel aangeven deel te willen
nemen aan de lunches op donderdag en/of vrijdag en het diner op donderdag, waarvoor de
kostprijs in rekening gebracht zal worden.
- 10 - 14 februari 2014 – Derde samenkomst van de International Graduate School for Legal Historical Research.
De International Graduate School for Legal Historical Research (een samenwerking tussen het Instituto de Investigaciones de Historia del Derecho in Argentië, het Instituto Brasileiro de História do Direitoin in Brazilië en het Max-Planck-Institut für europäische Rechtsgeschichte in Duitsland) organiseert van 10 tot 14 februari 2014 haar derde conventie, ditmaal in het Max Planck Institut für europäische Rechtsgeschichte in Frankfurt am Main.
- 10-11 april 2014 - ‘The Ten Commandments in medieval and early modern culture’ (Gent).
De vakgroep Letterkunde van de Gentse faculteit Letteren en Wijsbegeerte organiseert op 10 en 11 april 2014 te Gent een internationale conferentie over de Tien Geboden in de middeleeuwen en Vroegmoderne Tijd. Keynote speakers van dienst zijn Robert J. Bast (University of Tennessee, Knoxville) en Uta Störmer-Caysa (Johannes Gutenberg-Universität, Mainz). De organisatoren hopen de decaloog te herbekijken in zijn diverse tekstuele en visuele voorkomens, in het bijzonder vanaf de verhoogde aandacht in de twaalfde eeuw. De nadruk wordt daarbij gelegd op de brede culturele context waarbinnen de Tien Geboden functioneerden, alsook de theologische en methodologische aspecten van het onderzoek. Meer informatie staat te lezen op de conferentiewebsite.
- 24 juni 2014 - Inaugurele rede prof. Giuseppe Falcone (Rijksuniversiteit Groningen).
Op 24 juni 2014 zal prof. Giuseppe Falcone zijn inaugurele rede houden ter ere van de aan hem gegunde H.J. Scheltemaleerstoel voor Byzantijns Recht aan de Rijksuniversiteit Groningen. Voorafgaand aan dit heuglijke feit organiseert de sectie Rechtsgeschiedenis in samenwerking met de Universiteit van Palermo (Italië) een symposium over Byzantijns Recht. Dit zal gehouden worden op maandag 23 en dinsdag 24 juni 2014 te Groningen in de Senaatskamer (Academiegebouw), Broerstraat 5.
Het volledige persbericht kan u hier lezen.
|
| |
|
4. Varia
- 12 november 2013 - Causerie door Maarten Vankeersbilck: 'Gerechtelijke achterstand in rechtshistorisch perspectief'
Dit gaat door vanaf 16.00 uur in de Wielant-/Laurentzaal van de vakgroep Grondslagen en Geschiedenis van het recht (UGent).
|
|
Met vriendelijke groet,
Dirk Heirbaut,
Bruno Debaenst,
Sebastiaan Vandenbogaerde,
Maarten Vankeersbilck.
M.m.v.
Wim Decock
Frederik Dhondt
Alain Wijffels
|
Wilt U bepaalde vragen, mededelingen of aankondigingen van congressen, boeken e.d. over rechtsgeschiedenis of Romeins recht via deze lijst laten verspreiden , mail dan naar een van de editors:
Dirk Heirbaut
Bruno Debaenst
Sebastiaan Vandenbogaerde
Maarten Vankeersbilck
De voorgaande nieuwsbrieven kan U vinden op: www.rechtsgeschiedenis.be
Deze boodschap is U toegezonden omdat uw emailadres voorkomt in de lijst van ca. 400 rechtshistorische belangstellenden die bijgehouden wordt door het Instituut voor Rechtsgeschiedenis van de Universiteit Gent. Komt uw naam bij vergissing in deze lijst voor en wilt U geen verdere mails over rechtsgeschiedenis ontvangen, stuur dan een e-mail naar de redactie. Uw naam zal dan uit de lijst verwijderd worden. Mogen wij de abonnees van de nieuwsbrief vragen steeds de wijziging van hun emailadres mee te delen.
|
