|
|
Woord Vooraf
Beste lezer,
Bij het begin van dit nieuwe jaar wenst de redactie u uiteraard het beste toe voor 2011. Vooruitblikkend naar wat ons allemaal te wachten staat, willen wij toch al zeker een congres in het zonnetje zetten:
het 18de Forum of Young Legal Historians. Dat gaat van 13 tot 16 april door in Maastricht. Het Forum is een congres apart omdat het van, voor en door de jonge rechtshistorici is. Zij zijn het publiek, zij zijn de sprekers en vooral, zij zijn de organisatoren. Het past dan ook dat we hier heel even hulde brengen aan de Maastrichtse ploeg die er hard aan werkt om van dit volgende grote, daadwerkelijk Europese, congres alweer een succes te maken: Emanuel van Dongen, Hester van der Kaaij, Mariken Lenaerts, Tanja van der Meer, Fé van Noortwijk, Janwillem Oosterhuis, Serban Vacarelu en Stefan Weishaar. Gevestigde namen zijn voor een keer niet welkom, maar ook de dames en heren professoren kunnen hun steentje bijdragen. Spoor uw jonge medewerkers aan om naar dit congres te gaan. Maastricht ligt voor niemand in de Lage Landen ver! Deze mooie stad met grote rechtshistorici, denken we maar aan Remco Van Rhee en Louis Berkvens, is altijd een aanrader, maar van 13 tot 16 april is ze het epicentrum van de Europese rechtsgeschiedenis.
Ook al is het nieuwe jaar ingezet, toch willen we ook nog even terugblikken op het laatste grote wapenfeit van de rechtshistorici uit 2010. Nog net op tijd voor de eindejaarsaankopen verscheen "L’histoire de la Belgique pour les nuls" (in het Engels kunnen we dat vertalen als Belgium for dummies). De auteurs zijn twee bekende rechtshistorici, Fred Stevens uit Leuven en Axel Tixhon uit Namen. Uiteraard zal elke gespecialiseerde lezer wel een ontbrekende nuance kunnen vinden, maar wij zijn toch vooral onder de indruk van deze krachttoer. Op iets meer dan vierhonderd bladzijden de complexe Belgische geschiedenis helder vatten is niet voor iedereen weggeleged. De leuke anekdotes en ook de cartoons (deze laatste niet van Fred en Axel, maar van Kroll, de huiscartoonist van Le Soir) maken dit boek echt een plezier om te lezen, zelfs voor de rechtshistoricus die zichzelf geen ‘nul’ vindt.
Dirk Heirbaut, Bruno Debaenst, Bram Van Dael.
|
1. Recente Publicaties
- F. STEVENS, A. TIXHON & P. KROLL, L'Histoire de la Belgique pour les nuls, Parijs, First, 445p.
Zie de editoriaal van onze hoofdredacteur.
|
 |
 |
- S. DAUCHY, W. HAMILTON BRYSON & M. MIROW, Ratio decidendi. Guiding principles of judicial decisions. Vol. 2: foreign law, Berlijn, Duncker & Humblot, 238p.
Ratio decidendi is a technical legal term of art in Anglo-American jurisprudence, a concept opposed to the idea of obiter dictum. Ratio decidendi is the reason of the judge in coming to a judicial decision in a lawsuit presented to the court by the litigants for an official decision. Obiter dictum is whatever else a judge might say in passing. This concept of ratio decidendi operated very differently in the different nations of Western Europe and their former colonies at different periods of early-modern history as is demonstrated in the first volume (25/1) which was published in 2006. The second volume focuses on a specific aspect of ratio decidendi: the use by the courts of foreign law as the basis of their decisions when appropriate to the issues to be decided in a particular case brought to them by the litigants. The term foreign law refers to law that is not part of the law binding upon the court, in other words law outside the court’s system of jurisprudence. Thus, one must consider what is domestic law in order to discern what is foreign to, or outside of, it. These comparative essays thus center on what law is foreign in various continental and Anglo-American legal systems from the Middle Ages until the 20th century and how it supports legal arguments and decisions.
|
- De redactie van de Courant wil zijn lezers ook al attent maken op een kerst- of nieuwjaarsgeschenk voor volgend jaar! The Lawbook Exchange heeft in 2010 namelijk voor een herdruk gezorgd van dé basistekst voor rechtshistorici, het Corpus Iuris Civilis. Het gaat om een mooie hardcover van de zogenaamde Berlin Edition, die zowel de Institutes (bewerkt door Krüger), de Digesten (bewerkt door Mommsen) als de Codes en de Novellen (bewerkt door Schöll en Kroll) omvat. Voor meer info (isbn-nummer, prijs, ...) verwijzen we met plezier naar de website van The Lawbook Exchange.
|
 |
|
2. Call For Papers
-
In september 2011 organiseert het SOMA, samen met IRHIS (Universiteit Lille 3), CHDJ (UC Louvain-la-Neuve) en de VU Amsterdam, een driedaags congres over "Justice in Wartimes and Revolutions: Europe, 1795-1950" (zie ook onze Courant van september 2010). Meer informatie vindt u in deze pdf. Wil u een presentatie geven in september 2011, dan kan dit nog steeds; de deadline voor voorstellen is verlengd tot 31 januari 2011!
|
 |
 |
-
Op 2 en 3 december 2011 organiseert het Gesellschaft für Reichskammergerichtforschung in het Duitse Hofstatt voor de tiende keer een Netzwerk Reichsgerichtsbarkeit Tagung. De vereniging wil graag voorstellen voor onderwerpen ontvangen voor 16 mei 2011.
Op die dag worden de activiteiten van de hoogste gerechtshoven in het Heilig Roomse Rijk, het Reichskammergericht en de Reichshofrat, onder de loupe genomen. Deze instanties en de uitspraken waren reeds meermaals het voorwerp van onderzoek, maar al te vaak spitste zich dat toe op de spectaculaire zaken van de Nieuwe Tijden (vb. heksenprocessen). Statistisch werd echter reeds vastgesteld dat deze rechtbanken zich vooral bezighielden met de dagdagelijkse beslommeringen. Het doel van deze bijeenkomst is niet alleen inzicht verwerven in de behandelde zaken maar deze in het spanningsveld met de bestaande wetten en privileges, de genomen overheidsmaatregelen en de handhaving er van te kaderen.
Hoe ondersteunden de hoogste rijksgerechten de lokale overheden om hun beleid te voeren over hun onderdanen, en in hoeverre werd dat beleid door het volk aanvaard? Zijn bepaalde materies vaker voorkomend in de procesakten? Is er een onderscheid te maken volgens rang en stand? Hoe worden dergelijke geschillen beëindigd? Tot slot: welke gevolgen hebben de beslissingen op het spanningsveld tussen het beleid en de ordehandhaving? Indien u iets voelt om deel te nemen aan deze bijeenkomst, dan kan u dit steeds laten weten via email. Meer informatie vindt u hier.
|
|
3. Kalender
-
Ook vandaag de dag blijft het Plakkaat van Verlatinghe de rechtshistorici beroeren. Daarom organiseren de Universiteit Tilburg en het Nationaal Archief een internationaal congres in Den Haag op 3 en 4 februari 2011. Meer info (programma, hoe betalen, ...) vindt u hier in pdf.
|
-
Op vrijdag 13 mei 2011 zal te Amsterdam (in het gebouw der Stichting tot Bevordering der Notariële Wetenschap, Van Eeghenstraat 222) een congres over de inlijving van de noordelijke Nederlanden bij Frankrijk in 1810 plaatsvinden. Ook hier levert een pdf meer informatie. Het congres begint om 9u en wordt afgesloten met een borrel.
|
-
Op 26 mei 2011 zal in Tilburg de supercursus Geschiedenis van de Common Law plaats vinden. Deze cursus is in eerste instantie bedoeld voor rechtshistorici uit België en Nederland, maar ook andere juristen zijn welkom.
De cursus bestaat uit twee delen: eerst zal prof. Willem Zwalve (RUL) ons inwijden in de geschiedenis van eigendom en aanverwanten in de Common Law, daarna laat prof. David Ibbetson (Cambridge) ons kennismaken met de oorsprong en de latere ontwikkelingen van het Engelse verbintenissenrecht.
Gedurende de hele dag zullen vragen over het procesrecht aan de orde komen: hoe werkten de writs, hoe verliep een proces, wat was de rol van de jury en hoe kwam het vonnis tot stand? Ten slotte zal aandacht worden besteed aan het vinden van voor het onderwijs geschikte bronnen.
De kosten bedragen 125 euro per persoon, incl. warme lunch en borrel.
Aanmelding vóór 1 mei 2011 bij Olga Tellegen-Couperus.
|
- Op 1 juni 2011 zal Rande Kostal van de universiteit van Western Ontario (Canada) een lezing
geven in het UFO-gebouw om 14 uur onder de titel "The Legal Reconstruction of Germany and Japan, 1945-1948: Some questions and
hypotheses". Rande Kostal is een jurist gespecialiseerd in rechtsgeschiedenis. Hij
publiceerde "Law and English Railway Capitalism 1825-1875" en "A
Jurisprudence of Power: Victorian Empire and the Rule of Law" beide bij
Oxford University Press (resp. 1994 en 2005). Nu bereidt hij een boek
voor onder de titel "Laying Down the Law: The United States and the
Legal Reconstruction of Germany and Japan" Harvard University Press. Het
gaat vooral hoe de Amerikanen de rechtsstaat (rule of law) hebben willen
doordrukken/opdringen aan Duitsland en Japan.
|
 |
|
4. Varia
- Een nieuw rechtshistorisch tijdschrift! De Oostenrijkse Academie voor Wetenschappen heeft haar goedkeuring gegeven aan een nieuw rechtshistorisch tijdschrift: Beiträge zur Rechtsgeschichte Österreichs. Het tijdschrift verschijnt vanaf 2011. Het is de bedoeling van de redactie om ieder jaar een thematisch nummer uit te geven (het eerste nummer is gewijd aan testamenten) en een tweede nummer met vrij ingediende stukken over diverse rechtshistorische onderwerpen. De bijdragen worden opgenomen op basis van een vrij strikte en anonieme procedure met peer review. De Oostenrijkse rechtsgeschiedenis die het perspectief van het tijdschrift biedt, kan vrij ruim worden opgevat. In die zin zijn er duidelijke banden met de Nederlanden, onder meer ten tijde van Maximiliaan of onder het regime van de Oostenrijkse Nederlanden. Vooral: het Oostenrijkse perspectief biedt de mogelijkheid om een band te leggen tussen rechtshistorisch onderzoek in centraal, Oost- en West-Europa, zowel voor privaatrechtelijke als voor publiekrechtelijke thema's. Hier kan u de voorpagina van het eerste nummer bewonderen.
|
|
Met vriendelijke groet,
Dirk Heirbaut,
Bruno Debaenst,
Bram Van Dael.
M.m.v.
Chris Coppens
Frederik Dhondt
Margreet Duynstee
Sjoerd Faber
Rik Opsommer
Sebastiaan Vandenbogaerde
Alain Wijffels
|
Wilt U bepaalde vragen, mededelingen of aankondigingen van congressen, boeken e.d. over rechtsgeschiedenis of Romeins recht via deze lijst laten verspreiden , mail dan naar een van de editors:
Dirk Heirbaut
Bruno Debaenst
Bram Van Dael
Sjoerd Faber
Rik Opsommer
Margreet Duynstee
Chris Coppens
De voorgaande nieuwsbrieven kan U vinden op: www.rechtsgeschiedenis.be
Deze boodschap is U toegezonden omdat uw emailadres voorkomt in de lijst van ca. 400 rechtshistorische belangstellenden die bijgehouden wordt door het Instituut voor Rechtsgeschiedenis van de Universiteit Gent. Komt uw naam bij vergissing in deze lijst voor en wilt U geen verdere mails over rechtsgeschiedenis ontvangen, stuur dan een e-mail naar de redactie. Uw naam zal dan uit de lijst verwijderd worden. Mogen wij de abonnees van de nieuwsbrief vragen steeds de wijziging van hun emailadres mee te delen.
|
