nieuwsbrief rechtsgeschiedenis - oktober '10

www.rechtsgeschiedenis.be
Recente Publicaties - Call For Papers - Kalender - Varia

Woord Vooraf

 

Geachte lezer,

Wij staan voor een keer ons voorwoord af aan de nieuwe redactieraad van Pro Memorie:

Tijdens de eerste jaarhelft van 2010 is een nieuwe redactieraad van Pro Memorie samengesteld. De namenlijst van de redacteuren vindt u in het eerstvolgende nummer, dat inmiddels samengesteld is en binnenkort wordt bezorgd aan de contribuanten van de stichting OVR. Ondergetekenden nemen de fakkel van de kernredactie over van Sjoerd Faber, Chris Coppens en Gretha Donker.

Pro Memorie is een Nederlandstalig peer reviewed tijdschrift. Elke bijdrage wordt beoordeeld door ten minste twee leden van de redactie. Het bevat naast artikelen over de rechtsgeschiedenis van de oude Nederlanden ook recensies, interviews en necrologieën. Het werkterrein van Pro Memorie is de rechtsgeschiedenis van de Nederlanden (en hun voormalige overzeese gebieden). Het tijdschrift staat open voor studies op het terrein van het gerecipieerde geleerde recht, maar bevat geen bijdragen betreffende het Romeinse en het canonieke recht, behalve als deze direct betrekking hebben op de Nederlanden. Pro Memorie richt zich dus ook niet op dezelfde doelgroep als het Tijdschrift voor Rechtsgeschiedenis.

Samen met de Rechtshistorische courant, wil Pro Memorie een bindmiddel zijn tussen juridisch geïnteresseerde historici en juristen met historische belangstelling uit Noord en Zuid, zowel uit de academische, de rechtspraktijk- als de archiefwereld. Meer informatie vindt u op de site:

http://www.rechten.unimaas.nl/ovr/pro_memorie.htm.

We doen een warme oproep om artikelen, te bespreken boeken en recensies in te sturen. Allen samen maken we er een boeiende periodiek van!

Dank bij voorbaat,

Louis Berkvens (hoofdredacteur Nederland) (Louis.Berkvens@maastrichtuniversity.nl)

Georges Martyn (hoofdredacteur België) (Georges.Martyn@ugent.be)

Paul Brood (redactiesecretaris) (p.brood@planet.nl)

      Met vriendelijke groeten,

D. Heirbaut, B. Debaenst, B. Van Dael.

1. Recente Publicaties

  • Ophelia ONGENA, Een geschiedenis van het sociaal-economisch overleg in Vlaanderen (1945-2010), Gent,  Academia Press, 2010, 310 p. - ISBN 978 90 382 1660 7. www.academiapress.be

Op 27 september 2010 is het exact vijfentwintig jaar geleden dat de Sociaal-Economische Raad van Vlaanderen officieel werd geïnstalleerd. Naar aanleiding van deze gebeurtenis bestudeerde Ophelia Ongena, onderzoekster aan de UGent, de voorbije drie jaar in opdracht van de SERV het verleden van het Vlaams sociaal overleg. 

In deze historische studie maakt de lezer kennis met het sociaaleconomisch overleg zoals dit zich de voorbije decennia ontwikkelde in Vlaanderen. Het boek is evenwel meer dan een geschiedenis van de SERV. De auteur behandelt het onderwerp immers vanuit een unieke invalshoek, ingebed in de ruimere historische context, vanuit een langetermijnperspectief en gebaseerd op uitgebreid nieuw archiefonderzoek.

Ophelia Ongena is als wetenschappelijk medewerker verbonden aan de Vakgroep Geschiedenis van de Universiteit Gent. Deze studie voerde ze uit in opdracht van de SERV. Voor de Economische Raad voor Oost -Vlaanderen (EROV) publiceert ze een gelijkaardige historische studie (2010). In een vierjarig FWO-project onderzoekt ze momenteel de geschiedenis van de Vlaamse economische ruimte, onder promotorschap van Prof. dr. Dirk Luyten (UGent) en Prof. dr. Eric Vanhaute (UGent).

 

 

  • Mario DAMEN en Louis SICKING (ed.), Bourgondië voorbij. De Nederlanden 1250-1650. Liber alumnorum Wim Blockmans, Hilversum, Verloren, 2010, 464 p. - ISBN 9789087041663 - € 39,-

 

 

De hertogen van Bourgondië hebben een onmiskenbare stempel gedrukt op de geschiedenis van de Nederlanden. Onder hun bewind, van 1384 tot 1477, integreerden de vorstendommen binnen de grenzen van het huidgie Nederland, België en Luxemburg tot een nieuwe staat. Dit boek belicht verschillende aspecten van de staatkundige, economische en sociale integratie van de Bourgondische en Habsburgse Nederlanden en de hieruit voortvloeiende conflicten en culturele uitingen. Alle bijdragen zijn geschreven door voormalige promovendi van Wim Blockmans, die van 1987 tot 2010 hoogleraar middeleeuwse geschiedenis was aan de Universiteit Leiden. De artikelen zijn gegroepeerd rondom vier verschillende thema's: vorsten en hoven ; edelen en ambtenaren, mensen en markten ; recht, oorlog en Opstand. Dankzij de ruime opvatting van de 'Bourgondische' geschiedenis levert dit boek een vernieuwende bijdrage aan de geschiedenis van een land dat zijn verleden maar al te vaak reduceert tot de Gouden Eeuw en daarna.


2. Call For Papers

27-28 oktober 2011 Internationaal congres over de vrederechter - Gent/Rotterdam

Aangezien in 2011 de vrederechter tweehonderd jaar geleden is ingevoerd in de Lage Landen, zal er op donderdag 27 oktober en vrijdag 28 oktober 2011 respectievelijk op de Universiteit van Gent en de Erasmus Universiteit Rotterdam een tweedaags congres gehouden worden over de vrede- en/of kantonrechter.

De eerste dag, in Gent, zullen verschillende facetten uit de geschiedenis van het vrede/kantongerecht belicht worden. De voertaal is Nederlands. Voorstellen tot Nederlandse en Vlaamse rechtshistorische bijdragen voor deze eerste congresdag (de lezingen zullen ongeveer 25 minuten duren en de artikelen 15 à 25 bladzijden tellen) kunnen tot 1 november 2010 gestuurd worden aan Georges Martyn (Georges.Martyn@ugent.be).

De tweede congresdag op 28 oktober 2011 op de Erasmus Universiteit Rotterdam is gewijd aan de vrede/kantonrechter in Europees perspectief 'The Justice of the peace in Europe'. Omwille van het rechtsvergelijkende karakter en de uitgenodigde buitenlandse sprekers is de voertaal Engels. Tijdens het rechtsvergelijkende luik komen vooral buitenlandse magistraten aan het woord. Meer informatie hierover bij Emese Von Bóné (vonbone@frg.eur.nl)
Van beide dagen zullen de lezingen (apart) gepubliceerd worden.
 

5-11 augustus 2012: 14th International Congress of Medieval Canon Law - Toronto, Canada

info: http://medieval.utoronto.ca/events/ICMCL/index.html

3. Kalender

  • 24 september 2010 - 31 januari 2011: Tentoonstelling Wetzlar: 'Spott und Respekt. Die Justiz in der Kritik'. Info: hier.

 

  • 8 - 14 oktober 2010: 30th Course 'History of Dogmata iuris - dogmata iuris in the history' - Erice (Sicilië). Info: hier.

 

  • 12 oktober 2010: Forum Romanum: lezing Hans Ankum: Utilitatis causa in de werken van de klassieke Romeinse juristen en hun pragmatische methode

Over de lezing: Uitdrukkingen met utilitatis causa zijn te vinden in 32 teksten van Labeo (begin 1ste eeuw n.Chr.) tot Macer (+ 230 n. Chr.). Afhankelijk van de woorden waarmee die uitdrukkingen verbonden zijn (b.v. receptum est of recipiendum est) dienen zij als reden van het algemeen aanvaard zijn van een rechtsoplossing of als argument van een rechtsbeslissing. Het beroep op de eisen van de praktijk dient als verklaringsgrond of als argument voor praktische oplossingen die in strijd zijn met strikt dogmatische regels.

Praktisch: De zitting op 12 oktober vindt niet plaats in de Faculteitskamer maar in zaal A009 Juridisch Instituut (voor wie vanuit de Poort de binnenplaats opkomt, de ingang links en direct de eerste deur links). U bent welkom vanaf 17.45, om een glas te drinken voordat de lezing om 18.15 uur begint. Het diner na de lezing vindt alsnog plaats in de Academische Club die tijdelijk een nieuwe cateraar heeft. In verband hiermee verzoek ik iedereen die zich voor het diner heeft opgegeven, om vóór 10 oktober  € 50  over te maken op  rekeningnummer  4665050 t.n.v. FORUM ROMANUM, Oudez Achterburgw. 217-219. Er zijn nog enkele plaatsen vrij voor wie alsnog zou willen aanzitten. Opgave graag zo snel mogelijk. In verband met de extra kosten voor deze dag zou ik het zeer op prijs stellen van iedereen ook direct de contributie voor 2010-2011 (€ 22; € 11 voor studenten) en voor eventueel achterstallige jaren te ontvangen. Een extra donatie zou ook zeer welkom zijn.

  • 15 oktober 2010: Lezing Bernard Durand: La coutume en délit aggrave le péché: l'histoire du droit en questions! Info: hier

 

  • 16 oktober 2010: Lezing Stanislas Horvat: De rol van de krijgsgerechten in de repressie na de Tweede Wereldoorlog, 14u30, Raadszaal van het Stadhuis van Mechelen. Deze lezing vindt plaats in het kader van de tentoonstelling 'Schuld en Boete / Het Proces van Breendonk, Mechelen 1946' (zie verder). De toegang is gratis. Aangezien het aantal plaatsen beperkt is, wordt gevraagd op voorhand te reserveren: sh@breendonk.be of fax 0032(0)3 866 53 91.

 

  • 21 oktober 2010: Lezing Alain Wijffels te Wetzlar: 'Europäische Höchstgerichtsbarkeit in der Frühen Neuzeit - ein Vergleich'. Info: hier.

 

  • 26 oktober 2010: Rechtshistorische Causerie Lawrence Van Haecke : De gerechtelijke bestraffing van samenwerking met de vijand door de ogen van de staat.

    Tot op heden is de gerechtelijke bestraffing van samenwerking met de vijand vooral bekeken vanuit het geheel van vonnissen en arresten van het militair gerecht. Er is echter nog maar weinig onderzoek geleverd naar de kant van de staat. Lawrence Van Haecke neemt daarom deze invalshoek aan. Door deze invalshoek gaat hij na op welke gronden de regering Pierlot te Londen de bevrijding voorbereidt en hoe na de bevrijding de opeenvolgende regeringen omgaan met de sanctionering van de collaboratie. Hij heeft daarbij in het bijzonder oog voor de vormende voorgeschiedenis van de jaren 1930 in de context van de democratische regimecrisis en voor de eerste wereldoorlog. In die zin is het mogelijk om de wetgevende activiteit van de regering Pierlot te kaderen en te beoordelen.

    Info: Gratis toegang, aanvang om 17 u, vergaderlokaal Rechtshistorisch Instituut 2de verdieping (Rechtsfaculteit UGent), van harte welkom!

    Voor wie het nog niet wist: Lawrence is werkzaam voor het SOMA!

 

  • 23 oktober tot 5 december 2010: Tijdelijke tentoonstelling in het Nationaal Gedenkteken van het Fort van Breendonk: 'Schuld en boete. Het proces van de beulen van Breendonk. Mechelen, 1946'. Deze tentoonstelling, gewijd aan de rechtszaak tegen 23 voormalige kampbewakers van het SS-Auffanglager Breendonk, neemt de bezoeker terug in de tijd aan de hand van nooit eerder vertoonde foto's, documenten, beeldmateriaal en collectiestukken. Voor meer inlichtingen: 03/860.75.28 en hier.

 

 

  • 18 november 2010: Sartonlezing Emanuele Conte (Università degli Studi di Roma Tre): 'Framing the Feudal Bond. A Chapter of the History of Ius Commune in Medieval Europe' - Auditorium NBII Universiteitstraat 4 9000 Gent - 16u

  • verdere info: http://www.sartonchair.ugent.be/nl/medailles

 

 

 

 

4. Varia

Eind mei - begin juni 2011: aanbod supercourse history of the Common Law (Tilburg):

Met de integratie van het recht binnen de EU wordt steeds vaker van docenten Rechtsgeschiedenis in continentaal Europa verwacht dat zij ook ‘even’ een cursus geven over de geschiedenis van de Common Law. Degenen die dit geprobeerd hebben weten dat dit geen eenvoudige opgave is. De boeken over dit onderwerp zijn steevast geschreven door Common Law juristen. Allerlei zaken worden bekend verondersteld of als vanzelfsprekend aangenomen. Bijgevolg kan de Civil Law rechtshistoricus vaak geen antwoord vinden op de simpelste vragen die al lezend bij hem opkomen.

Binnen Tilburg University is het plan ontstaan om in het voorjaar van 2011 een tweedaagse cursus Geschiedenis van de Common Law te organiseren voor rechtshistorici uit België en Nederland. Het accent wordt vooralsnog gelegd op het privaatrecht. Eerst komen de bronnen aan de orde: welke zijn er, hoe vind ik ze, en hoe kan ik ze gebruiken? Vervolgens het verbintenissenrecht: hoe zit dat nu met al die writs voor contract en delict? En ten slotte het goederenrecht met al zijn verschillende soorten eigendom.

David Ibbetson heeft zich in principe bereid verklaard het verbintenissenrecht voor zijn rekening te nemen. Bij voldoende belangstelling voor de ‘Supercourse’ zullen nog twee sprekers worden gezocht in België, Nederland en het Verenigd Koninkrijk.

De kosten zijn begroot op omstreeks 300 euro per persoon.

Plaats: Tilburg

Tijd: eind mei, begin juni 2011.

Dit is een aanbod. Is er ook vraag? Zo ja, dan graag een mailtje naar Olga Tellegen-Couperus, O.E.Tellegen@uvt.nl.

 

Nog eens op zoek naar een treffende illustratie bij het principe van de monarchie bij de gratie Gods ? Een wandtapijt dat de troon van de Franse koning Karel VII sierde (en die vorst kon wellicht de gratie Gods toen best inroepen om zijn legitimiteit te versterken) werd aangeworven door de Société des Amis du Louvre en kan sedert september 2010 in het Louvre Museum te Parijs bewonderd worden. Het werk wordt rond de jaren 1440 of zelfs een decennium vroeger gedateerd en heel tentatief aan Jacob de Littemont toegeschreven. Het herinnert eraan dat de Franse monarchie niet op Lodewijk XIV heeft gewacht om van zonnekoningen te spreken, en de zon met twaalf stralen en 72 sterren (waarvan drie net boven de kroon, één boven elke zichtbare lelie) is ook een fraai voorbeeld van laat-middeleeuwse wiskundige symboliek. Een kort artikel is te vinden (en kan op de web geraadpleegd worden) in het Bulletin de la Société des Amis du Louvre van september 2010.

 

Nieuws uit Tilburg: Met ingang van 1 september is een nieuwe aio begonnen bij de sectie Rechtsgeschiedenis in Tilburg. Het betreft Mieke van der Linden en zij werkt onder begeleiding van Randall Lesaffer en Willem van Genugten aan een comparatieve studie over de juridische gronden voor landinnames door Britse, Franse en Duitse kolonisatoren in Afrika tussen 1870 en 1920.

De sectie bestaat thans verder uit Randall Lesaffer (hoogleraar Rechtsgeschiedenis), prof. dr. Trix Jacobs (bijzonder hoogleraar Oud-Vaderlands Recht en universitair hoofddocent), dr. Olga Tellegen (universitair hoofddocent), dr. Erik-Jan Broers (universitair docent), dr. Raymond Kubben (universitair docent), mr. Karlijn van Blom (docent), mr. Jan-Hendrik Valgaeren (docent en promotie-onderzoeker). Verder werken aan een rechtshistorisch proefschrift mr. Ignacio Rodriguez Alvarez (bij het onderzoeksinstituut Intervict) alsook de buitenpromovendi ir. Roel Zijlmans en mr. Mark Sammut. Een gewezen aio, mr. Klaas Dijkhoff (pas verkozen in de Tweede Kamer) promoveert op 20 december in Tilburg.

Per 1 januari zal het Departement Encyclopedie en Rechtsgeschiedenis fuseren met het Departement Staats- en Bestuursrecht tot wat mogelijk het Departement Publiekrecht, Encyclopedie en Rechtsgeschiedenis zal heten (Dept. Of Public Law, Jurisprudence and Legal History)

VACATURE voor een PhD in Leuven: http://www.jobs.ac.uk/job/ABR140/phd-fellowship-in-legal-history/

 

 

Met vriendelijke groet,

Dirk Heirbaut,
Bruno Debaenst,
Bram Van Dael.
M.m.v.
Chris Coppens
Frederik Dhondt
Margreet Duynstee
Sjoerd Faber
Rik Opsommer
Alain Wijffels

 

Wilt U bepaalde vragen, mededelingen of aankondigingen van congressen, boeken e.d. over rechtsgeschiedenis of Romeins recht via deze lijst laten verspreiden , mail dan naar een van de editors:

Dirk Heirbaut
Bruno Debaenst
Bram Van Dael
Sjoerd Faber
Rik Opsommer
Margreet Duynstee
Chris Coppens

De voorgaande nieuwsbrieven kan U vinden op: www.rechtsgeschiedenis.be

Deze boodschap is U toegezonden omdat uw emailadres voorkomt in de lijst van ca. 400 rechtshistorische belangstellenden die bijgehouden wordt door het Instituut voor Rechtsgeschiedenis van de Universiteit Gent. Komt uw naam bij vergissing in deze lijst voor en wilt U geen verdere mails over rechtsgeschiedenis ontvangen, stuur dan een e-mail naar de redactie. Uw naam zal dan uit de lijst verwijderd worden. Mogen wij de abonnees van de nieuwsbrief vragen steeds de wijziging van hun emailadres mee te delen.