Woord Vooraf

 

Vier jonge wolven in Parijs.

Verder in deze nieuwsbrief kan de lezer de aankondiging vinden van een workshop in Parijs. Op het eerste gezicht is dat geen spectaculair nieuws, want de rechtshistorische wereld bruist van activiteit. Toch is er deze keer iets apart. Het Belgisch studentenhuis Biermans-Lapôtre is normaal gezien geen tempel van de rechtsgeschiedenis. Dit jaar echter verblijven er vier jonge rechtshistorici: Charlotte Braillon (Université de Liège), Wim Decock (KU Leuven),  Frederik Dhondt (Universiteit Gent) en Emmanuël Falzone (FUSL). Twee Vlamingen en twee Franstaligen en, wat belangrijker is, allemaal zeer veelbelovende onderzoekers die zo actief zijn dat we zelfs van een speerpunt van de Belgische rechtsgeschiedenis in Parijs kunnen spreken. De workshop die op 12 mei zal doorgaan is daarbij niet meer dan een topje van de ijsberg, maar voor wie met deze bende van vier wil kennismaken is dit alvast een mooie gelegenheid.

Met vriendelijke groet,

D. HEIRBAUT, B. DEBAENST & B. VAN DAEL.

 

1. Recente Publicaties

• BOS, Emo, Soevereiniteit en religie. Godsdienstvrijheid onder de eerste oranjevorsten, Hilversum, Uitgeverij Verloren, 571p.

De periode 1813 tot 1855 wordt vaak getypeerd als een wat bedaarde tijd, met als belangrijkste gebeurtenissen de Belgische Opstand en het feit dat Nederland een Grondwet kreeg. Minder bekend is, dat de overheid zich destijds intens bemoeide met kerk en religie en zelfs op tamelijk grote schaal strafprocessen tegen 'andersgelovigen' liet plaatsvinden. Emo Bos beschrijft de achterliggende motieven en laat zien hoe de godsdienstvrijheid juist door de voortdurende botsing van soevereiniteit en religie gestalte kreeg. Godsdienstvrijheid veranderde van een gunst in een recht. Hoewel de aandacht vooral uitgaat naar het functioneren van de overheidsorganen, de wetgeving en de strafrechtspraak, worden de hoofdrolspelers niet vergeten. Uit het vergelijkende slothoofdstuk blijkt, dat Nederland in deze periode niet tot de meest verdraagzame landen van Europa behoorde. Deze studie vergroot niet alleen het zicht op de beschreven periode, maar kan ook bijdragen aan een beter beeld van de wortels van thans gangbare opvattingen over godsdienstvrijheid.

• PIKKEMAAT, Joost, Viglius van Aytta als hoogleraar te Ingolstadt, Nijmegen, xii+418p

is in de Rechtshistorische reeks van het Gerard Noodt Instituut verschenen als nr. 50. Het is een onderzoek naar de invloed van de rechtspraktijk, de traditionele rechtsgeleerdheid en de doorwerking van het humanisme op de colleges van Viglius van Aytta te Ingolstadt (1537-1542). Naast een uitgebreide studie over het rechtsonderwijs door Viglius gegeven bevat het boek ook in bijlage de uitgave van de collegeteksten van Viglius, voorzien van zijn eigen randnotities, evenals een uitgebreide bibliografie, zowel als een personenregister en een bronnenregister. Deze studie (ISBN 9 789071 478772) is verkrijgbaar in de boekhandel (€ 35,-) of te bestellen bij het Gerard Noodt Instituut, Postbus 9049, NL-6500 KK Nijmegen (e-mail: T.Vandendobbelsteen@jur.ru.nl).

2. Call For Papers

• Het Centre d’Histoire du Droit et de la Justice van de Université Catholique de Louvain-la-Neuve organiseert op 19 en 20 oktober een studiedag over "La sanction judiciaire dans l’espace belge, du XIIIe siècle au XXIe siècle." Meer informatie over het opzet van dit congres vindt u hier. Als u een bijdrage wil leveren (in het Frans of het Nederlands) op deze studiedagen, stuurt u best een mailtje naar Marie-Amelie Bourguignon. Deadline om een voorstel in te dienen is 6 juni 2009.

3. Kalender

• De volgende ontmoeting van de Edinburgh Roman Law Group is op vrijdag 1 mei 2009 om 17u30 in de Lorimer Room, Old College van de University of Edinburgh. Dr. Caroline Humfress (Birckbeck College, University of London) zal er spreken over "The late-Roman Episcopalis Audientia: How (not) to make sense of the legal evidence." Een mailtje naar Dr. Paul du Plessis om uw aanwezigheid te bevestigen wordt gewaardeerd.

• Een internationaal colloquium over "De productie en het verspreiden van strafrechtelijke statistieken in beweging", georganiseerd door het Centre d'Histoire du Droit et de la Justice (UCL), de Facultés Universitaires Notre-Dame de la Paix (Namur) en het Nationaal Instituut voor Criminalistiek en Criminologie, gaat door op 6 mei 2009. Het programma en hoe u moet inschrijven, kan u allemaal vinden op de website van dit colloquium.

• Dinsdag 12 mei gaan de "Rencontres d’histoire du droit de la Fondation Biermans-Lapôtre" door. De toegang is gratis. Het geheel speelt zich af in de Salle des Fêtes van de stichting Biermans-Lapôtre op de Cité Internationale Universitaire de Paris. Het volledige programma kan u hier raadplegen.

• In 2009 is het 200 jaar geleden dat in Nederland voor de eerste maal een exclusief geldende nationale privaatrechtelijke codificatie in werking trad. Daarom organiseert het Molengraaff Instituut voor Privaatrecht een symposium op 15 mei 2009 onder de titel "Het Wetboek Napoleon, ingerigt voor het Koningrijk Holland. Het formele einde van de privaatrechtelijke verscheidenheid, de aanvang van de nationale privaatrechtelijke exclusiviteit en de hedendaagse europeanisering van het privaatrecht." Voor meer informatie kan u hier terecht.

• Op vrijdag 29 januari 2010 houdt Prof. dr. C.M. Cappon (Universiteit van Amsterdam) zijn oratie. Meer informatie volgt (ongetwijfeld) nog.

4. Varia

• Geert Leloup (Algemeen Rijksarchief) is zopas gestart met een doctoraat in de geschiedenis over het Rekenhof onder het promotorschap van Prof. dr. Luc François (Universiteit Gent). Het archief van deze Brusselse instelling is nog steeds terra incognita. Terwijl het archief van de voormalige rekenkamers uit het Ancien Régime al generaties bestudeerd en ontsloten wordt, is dit nog niet het geval voor hun rechtsopvolger uit de moderne periode: het archief van het Rekenhof uit de 19de en de eerste helft van 20ste eeuw ligt stof te vergaren in de catacomben van de instelling. Het is dus hoog tijd dat dit archief de aandacht krijgt die het verdient, ook al voor de volgende generaties historici. De doctorandus zal enerzijds een historische studie voeren die organisatie en interne werking van het Rekenhof ontleden en in een historische context plaatsen, met daarbij ook (afhankelijk van de bronnen) aandacht voor de relaties en verhoudingen met andere belangrijke actoren in de sector van de overheidsfinanciën, en anderzijds ook een aantal instrumenten voor beheer, selectie en ontsluiting van het archief ontwikkelen.

• Tot slot wil de redactie de aandacht vestigen op de nieuwe blog van het elektronische tijdschrift Clio@Themis. Zo zullen berichten over de rechtsgeschiedenis en politieke geschiedenis in Frankrijk en het buitenland ook digitaal de wereld ingestuurd worden. Het zal daarbij vooral om informatie gaan en niet om commentaren of opmerkingen.

 

Met vriendelijke groet,

Dirk Heirbaut,
Bruno Debaenst,
Bram Van Dael.
M.m.v.
Chris Coppens
Frederik Dhondt
Margreet Duynstee
Sjoerd Faber
Rik Opsommer
Alain Wijffels