Woord Vooraf

 

Beste lezer,

Voor de maand april wordt het voorwoord verzorgd door Prof. dr. A. Wijffels:

"Ons Belgisch lezerspubliek is maandenlang gejend (niet in het minst door ons Nederlands lezerspubliek) omdat in België de scheiding der machten op grote schaal geschonden “zouden zijn”. Een troost voor de Belgische rechtshistorici: het komt nog meer voor in West-Europa in dit begin van de 21ste eeuw. In een arrest heeft het Engelse Hof van Beroep zich op 2 december 2008 uitgesproken over enkele rechtsmiddelen die de nieuwe constitutionele regeling van het eiland Sark aanvochten. De regeling zou in strijd zijn met enkele fundamentele principes van het EVRM: de feodale heer van Sark (“Seigneur”) is immers van rechtswege lid van de wetgevende kamer (“Chief Pleas”), alsook de seneschalk. Erger nog (althans in de ogen van de rechters), deze laatste combineert o.m. de functies van voorzitter van de wetgevende kamer en van (grotendeels enige) rechter voor het hele eiland (600 inwoners). Vooral dat laatste punt heeft het rechtsmiddel effectief ondersteund. Het Hof van Beroep redt overigens het merendeel van de nieuwe constitutionele regeling vanuit een evolutieve interpretatie van de principes die het EVRM huldigt, conform uitspraken van het EHRM. Zo leren wij dat de scheiding der machten niet als een abstracte theorie, maar in concreto moet worden beoordeeld, rekening houdend met plaatselijke factoren, institutionele traditie en geschiedenis. Het praktisch nut van de rechtsgeschiedenis blijkt overigens uit het feit dat de Engelse regering de aanspraken van de Kroon op basis van het hertogdom Normandië niet verder heeft laten gelden in dit geding, kennelijk vanwege de overtuigingskracht van een artikel van P. Matthews in de Jersey Law Review (1999), onder de heerlijke titel verschenen: “Lé Rouai, Nouot’ Duc”.

De volledige tekst van het arrest (ca. 37 blz.) kan op de gebruikelijke vindplaatsen van de Engelse rechtspraak gratis geconsulteerd worden, alsook op de website van het vak “Legal English” van de UCL.

- Alain Wijffels"

Met vriendelijke groet,

D. HEIRBAUT, B. DEBAENST & B. VAN DAEL.

 

1. Recente Publicaties

• MOSSMAN, Mary Jane, The first women lawyers: a comparative study of gender, law and the legal professions, Oxford, Hart, 329p.

Deze vergelijkende studie behandelt het leven van enkele van de vrouwen die als eerste de mannelijke exclusiviteit in de juridische beroepen durfden aan te vallen, op een tijdstip dat er heel wat optimisme was over een maatschappelijke sprong voorwaarts, waaronder meer rechten en kansen voor vrouwen, maar ook de hervorming van veel regelgeving, de juridische opvoeding en de eisen die werden gesteld om een juridisch beroep uit te oefenen. Door de poging van deze vrouwen om toe te treden tot de balie te situeren binnen deze veranderende maatschappij, bestudeert het boek een kruispunt van geschiedkundige ideeën over geslacht en het juridische beroep aan het begin van de twintigste eeuw.

• DAUCHY, Serge & DEMARS-SION, Veronique, Jurisprudence du Parlement de Flandre de Georges de Ghewiet, Brussel, FOD Justitie, 850p.

Georges de Ghewiet (1651-1745) est surtout connu comme auteur des "Institutions du droit belgique par rapport tant aux XVII provinces qu'au pays de Liège", parues à Lille en 1736. Il a également laissé de nombreux manuscrits conservés à la bibliothèque municipale de Bergues, parmi lesquels une "Jurisprudence du parlement de Flandre". Il s'agit d'une édition revue et considérablement augmentée des "Arrêts du parlement de Flandre", un recueil réalisé par le conseiller Jacques Pollet et édité en 1716, deux ans après la mort de son auteur. Suivant l'exemple de Julien Brodeau, Georges de Ghewiet - qui fut pendant plus d'un demi-siècle avocat au conseil souverain puis au parlement de Flandre - a repris le travail de Jacques Pollet (reproduit en pleine page) en le complétant par un sommaire et des observations rapportées en deux colonnes. Toutefois, il s'agit non seulement pour lui de commenter les décisions rapportées par son 'maître' en alléguant de nouveaux arguments tirés des coutumes, de la législation, du droit savant et de la doctrine, mais aussi d'établir des parallèles avec d'autres questions et de signaler de nouveaux arrêts conformes aux précédents cités ou précisant la question soulevée. Le travail réalisé par Georges de Ghewiet - un travail qui s'appuie sur une solide expérience de praticien mais également sur des rapports professionnels et personnels avec les membres de la Cour - permet de se faire une idée assez exacte des solutions judiciaires apportées aux questions les plus diverses dans le ressort du parlement de Flandre. La connaissance de cette pratique flamande est d'autant plus instructive que ces territoires tardivement rattachés à la Couronne se caractérisent par un droit à bien des égards particulier. Toutefois, il ne faudrait pas en conclure hâtivement que ce recueil s'attache simplement à défendre des particularismes locaux face à la politique d'assimilation poursuivie par Louis XIV. A travers les très nombreux ouvrages juridiques cités par l'auteur, il fournit également un exemple de la circulation de la littérature et donc de la culture juridique à la fin du XVIIe et au début du XVIIIe siècle. Cette édition, réalisée à partir du manuscrit original conservé à Bergues et d'une copie conservée à Douai, est pourvue d'une introduction présentant l'auteur et son œuvre. Elle comprend également une "Méthode pour étudier la profession d'avocat" et une "Table" réalisées par de Ghewiet. Une liste des auteurs et ouvrages cités la complète.

2. Call For Papers

• De Journees Internationales d'Histoire du Droit gaan van 27 tot 30 mei 2009 door aan de Université Pierre Mendès France - Grenoble II. Thema dit jaar is "Droit naturel et droits de l'homme". Meer informatie vindt u hier. Op deze website vindt u ook een inschrijvingsformulier.

• Van 1 tot 4 september 2009 heeft het volgende internationale colloquium plaats van de International Commission for the History of Representative and Parliamentary Institutions in Lissabon en Coïmbra. Thema is "Les parlements, la loi, la pratique et les représentations"; hierbinnen werden vier subthema's weerhouden: "Royaume, nation, état", "Pouvoirs en confrontation", "Les hommes et les discours" en "Images, représentations et symboles." Voorstellingen van lezingen moeten worden gemaild naar dr. Victor Silva.

3. Kalender

• Op vrijdag 3 april is er aan de Vrije Universiteit Brussel een huldezitting voor het emeritaat van prof.dr. Michel Magits, gevolgd door een receptie. Dit gaat door vanaf 13u45 in aula QA. Voor meer informatie en om in te schrijven, kan u mailen naar dit adres.

• De universiteit van Bourgogne organiseert op 9 en 10 april een colloquium over "L'écriture des juristes, un modèle d'action de l'écriture ? (XVIe-XVIIIe siècles)." De organisatie is in handen van dr. Laurence Giavarini, die u kan contacteren voor meer informatie.

• "The Twelve Years Truce and the Laws of War and Peace: A commemorative conference for the Quatrocentenary of the Truce" is het onderwerp van een internationaal congres aan de universiteit van Tilburg op 23 en 24 april. Deelname kost 50 euro; voor meer informatie kan u hier een kijkje nemen of meteen Freek Pecht contacteren.

• Op 22 mei organiseert het Centre for Legal History van de School of Law van de universiteit van Edinburg een workshop over "Legal History in Legal Practice." Dit gaat door in de Raeburn Room van het Old College van 14u tot 18u. De workshop kost 25 pond; om in te schrijven of voor meer informatie, kan u een mailtje sturen naar Myra Reid.

• Van 14 tot 17 juni gaat in Londen het jaarlijkse congres door van de Association Littéraire et Artistique Internationale, onder het motto "From 1710 to Cyberspace", om 300 jaar copyrightwetgeving te herdenken. Voor meer informatie, zoals het programma en hoe u moet inschrijven, neemt u best een kijkje op de website van het congres.

• Van 2 tot 16 augustus vindt in Osnabrück (Duitsland) de eerste internationale Summer School on the Cultural Study of the Law plaats. Het gaat hier om een organisatie van het Institute of English and American Studies, in samenwerking met de Universiteiten van Kopenhagen, Toronto en Osnabrück. Doelgroep zijn doctoraatsstudenten die interesse tonen voor de samenhang en interactie tussen het recht en cultuur. Meer informatie vindt u hier

4. Varia

• Tot slot kijkt de redactie ook uit naar de publicaties die worden voorbereid in het kader van het FWO-project rond de kloosterkwestie in België. Dit onderzoeksproject, waarin de onderzoekseenheid Moderniteit en Samenleving van de K.U.L., het KADOC en de vakgroep geschiedenis van de V.U.B. samenwerken, wil de financieel-maatschappelijke impact duiden en evalueren van de religieuze instituten (orden/congregaties) in de Zuidelijke Nederlanden/België tijdens de periode 1773 tot 1921. In 2008 werden er 2 internationale workshops gehouden over het project, die op termijn als basis zullen dienen voor een publicatie.

 

Met vriendelijke groet,

Dirk Heirbaut,
Bruno Debaenst,
Bram Van Dael.
M.m.v.
Chris Coppens
Frederik Dhondt
Margreet Duynstee
Sjoerd Faber
Rik Opsommer
Alain Wijffels